Psychologiczne gry w życiu codziennym
Czym w ogóle jest gra psychologiczna?
Gry psychologiczne jest to interakcja międzyludzka, w której jedna osoba przekazuje wiadomość innej osobie. Ma ona ukryty motyw, z którego nie zdają sobie sprawy uczestnicy. Możemy zaangażować się w grę jako Prześladowca, Zbawiciel lub Ofiara. Nie chodzi przy tym o czyjś charakter lub zewnętrzne przejawy. Wszystko toczy się dookoła ról – i tego, jak zachowamy się w danej sytuacji.
W jakie gry psychologiczne gramy?
Każdego dnia gramy w gry psychologiczne, nie zdając sobie z tego sprawy. Atrakcjami przyciągającymi nas do tych „zabaw” mogą być czyjeś słowa lub czyny. Interakcje te jednak nigdy nie rozwiązują problemów – zamiast tego wykradają energię. Rozpoznanie zaproszenia do gry i uniknięcie wejścia w toksyczną relację było tematem dyskusji na spotkaniu psychologicznym dla Ukrainek.
Jak rozpoznać że jesteśmy gramy w gry psychologiczne?
Najpopularniejszą grą psychologiczną jest używanie zestawienia słów „Tak, ale…”. Osoba wcielająca się w rolę Ofiary skarży się na jakiś problem. W ten sposób zaprasza innego rozmówcę do wejścia do gry jako Zbawiciel. Zaczyna on proponować różne warianty rozwiązania problemu, ale na wszystko otrzymuje odpowiedź „Tak, ale…”. Dlaczego? Ponieważ ukrytym motywem ofiary nie jest rozwiązanie jej problemu, ale skupienie na sobie uwagi i współczucia. Z kolei, ukrytym motywem Zbawiciela jest autoafirmacja kosztem Ofiary, okazja do poczucia się ważnym i potrzebnym.
Gry psychologiczne nigdy nie zaspokajają potrzeb uczestników. Ofiara nie będzie zadowolona z otrzymywanych opcji pomocy, a Zbawiciel będzie zły na fakt, że Ofiara ich nie przyjmuje. Powoduje to, iż konflikt jest nieunikniony.
Jak najlepiej pomóc drugiej osobie
Nie musisz akceptować zaproszenia do gry psychologiczne – postaraj się jej uniknąć. Kiedy ktoś narzeka na swoje życie, możesz go po prostu wysłuchać, jeśli masz na to ochotę i czas. Nie udzielaj rad, jeśli rozmówca nie prosi o nie bezpośrednio. Zadaj mu pytanie, które przywróci go do statusu dorosłego: „Co w takim razie chcesz zrobić ze swoim życiem? Jak planujesz wybrnąć z tej sytuacji?”.
Role w interakcjach międzyludzkich
Jest wiele gier psychologicznych i wielu ludzi – a wchodząc w interakcję z każdym z nich możemy przyjąć inną rolę.
Prześladowca: Można pomyśleć, że jest to osoba agresywna, krytyczna, kontrolująca – rola atakująca. W większości przypadków jest to prawda, ale zdarzają się wyjątki. Często osoba ta jest niespokojna, spięta, czuje się nadmiernie odpowiedzialna. Wydaje jej się, że wszystko zależy od niej i nikt inny nie wie jak zrobić coś tak, by efekt był najlepszy. Potrafi prześladować po cichu, inteligentnie, pod pozorem „wyższych wartości”. Może być mistrzem manipulacji. Jej celem jest zaznaczenie swej ważnej pozycji kosztem innych, utwierdzenie własnego autorytetu.
Ofiara: To osoba żyjąca z poczuciem, iż cały świat jest przeciwko niej i wszyscy chcą ją skrzywdzić – a ona nie ma siły, by przeciwstawić się okolicznościom. Jest przekonana, że potrzebuje ludzi, ponieważ nie może bez nich poradzić sobie ze swoimi kłopotami. Jednak prawda jest taka, że Ofiara nie szuka rozwiązań problemów – pragnie uwagi i kontaktu z innymi.
Zbawiciel: Wiele osób uważa, że spośród triady ról ta jest najszlachetniejsza – co nie jest prawdą. Ta osoba ma niskie poczucie własnej wartości i nie chce rozwiązywać problemów ze swojego życia, więc chętnie przerzuca się na inne. Z reguły pomoc Zbawiciela jest zależna od jego uznania. Oznacza to, że daje to, co uważa za słuszne, a nie to, co jest potrzebne. Dewaluuje rolę Ofiary i nie pozwala jej dorosnąć, wyjść ze stanu niesamodzielności – dzięki temu czuje się potrzebny i ważny.
Relacja dziecko-rodzic i gry psychologiczne
Okresowo uczestnicy gry mogą zamieniać się rolami.
Przykładowo, nastolatek w rodzinie może zachowywać się jak Prześladowca w stosunku do swoich rodziców. Jego działania stają się agresywne i prowokacyjne. Rodzice angażują się jako Ofiary, a następnie jako Zbawiciele. Jednak podczas jednej z kolejnych kłótni to rodzice mogą wcielić się w rolę Prześladowcy, a dziecko zamieni się w Ofiarę.
Jak uchronić się od szkodliwych wpływów
Aby nie grać w te szkodliwe gry, musisz uwzględnić analizę swojego zachowania i krytyczne myślenie. Jeśli zauważysz, że jakaś rola jest dominująca, spróbuj spojrzeć na to inaczej:
Prześladowca jako nauczyciel, Zbawiciel – pośrednik, Ofiara – uczeń.
Czego możemy się nauczyć? To pytanie, które stymuluje rozwój i rozpoczyna zmiany w naszym życiu.
Artykuł Vity Kosykh
Zobacz także:
Może Ci się spodobać
Szkodliwość telefonów wśród dzieci
